INSIGHT 2022-2024: Ερευνητικό πρόγραμμα Πανεπιστημίου Κύπρου και Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη

• Το Πανεπιστήμιο Κύπρου ανακοινώνει την ολοκλήρωση του διετούς ερευνητικού έργου, INSIGHT 2022-2024, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων που χρηματοδοτεί το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη. Η επίτευξη των στόχων του προγράμματος, ο πλήρης τίτλος του οποίου είναι, ‘A unique monument at the crossroads of political transformation. Investigation and documentation of the Palaepaphos-Laona tumulus’, ανακοινώθηκε σε διεθνή Ημερίδα που διεξήχθη στις 20 Απριλίου 2024 στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας και στην οποία έγινε λεπτομερής ανάλυση των μεθόδων μελέτης και τεκμηρίωσης τόσο του μοναδικού στην Κύπρο τύμβου της Λαόνας στην Παλαίπαφο, όσο και των μνημείων που αποκαλύφθηκαν στη διάρκεια της ανασκαφής του.

  Η γεωλογική αναγνώριση της Λαόνας ως ανθρωπογενούς τύμβου τεραστίων διαστάσεων έγινε το 2011. Η αρχαιολογική έρευνα που προσδιόρισε το επεισόδιο της ανέγερσής του ανάμεσα στα τέλη του 4^ου και τις αρχές του 3^ου αιώνα π.Χ., άρχισε το 2012. Η γεω-αρχαιολογική μελέτη που αφορά στην κατασκευή του τύμβου με επιλεγμένα φερτά υλικά (κυρίως μάργα), με τα οποία κτίστηκε ένα μνημείο για την αιωνιότητα - που δεν είχε διαβρωθεί μετά από 2,5 χιλιετίες - δημοσιεύτηκε το 2021.

  Έκτοτε, η αποστολή του προγράμματος Παλαιπάφου, που διευθύνει από το 2006 η Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Μαρία Ιακώβου, έστρεψε την προσοχή της στο μνημειακό οχυρό που είχε θαφτεί κάτω  από τον τύμβο. Κατασκευασμένο από χιλιάδες ομοιόμορφες πλίνθους και με λίθινη τοιχοδομία στην εσωτερική και εξωτερική του όψη, το οχυρό ανήκει σε ένα μεγαλεπήβολο αμυντικό έργο που πραγματοποιήθηκε από τη βασιλική δυναστεία της Πάφου στην Κυπρο-Κλασική περίοδο (αρχές 5^ου αι. π.Χ.), σε συνδυασμό με την ανέγερση ανακτορικού και εργαστηριακού συμπλέγματος στο οροπέδιο (ακρόπολη) του Χατζηαπτουλλά (70μ. νότια της Λαόνας).

  Την Ημερίδα χαιρέτισαν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, η Υφυπουργός Πολιτισμού και ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου. Οι παρουσιάσεις έγιναν από τους 16 ειδικούς επιστήμονες που διαχειρίστηκαν τις ξεχωριστές πτυχές της έρευνας. Προέρχονται από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο, το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας της Ελλάδας, το Αρχαιοπεριβαλλοντικό Εργαστήριο της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα,  το Πανεπιστήμιο per Stranieri di Siena (Ιταλία), το Πολυτεχνείο του Μιλάνου (POLIMI - Ιταλία), το Trinity College του Δουβλίνου (Ιρλανδία) και το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου (Λευκωσία).

  Με το πρόγραμμα INSIGHT 2022-2024 υλοποιήθηκαν, (α) η σύνθετη γεωφυσική έρευνα για την υπεδάφια χαρτογράφηση της Λαόνας και (β) η ψηφιακή γεωμετρική τεκμηρίωση των ορατών μνημείων (με Laser-scanning και φωτογραμμετρία) για τη δημιουργία τρισδιάστατης απεικόνισης με στόχο τη μελλοντική ανάδειξη και αποκατάσταση του οχυρού. Η αποστολή Παλαιπάφου θα συνεχίσει και φέτος τις έρευνες πεδίου με στόχο την αποκάλυψη της οργανικής σύνδεσης της Λαόνας με τον Χατζηαπτουλλά.